ЯҢАЛЫКЛАР
Кайбыч прокуратурасы Новосибирск өлкәсендә яшәүче 22 яшьлек кешегә карата җинаять эше буенча дәүләт гаепләвен хуплады.
Суд ирне РФ Җинаять кодексының 158 маддәсенең 1 өлешендә каралган җинаять кылуда (урлау) гаепле дип тапкан.
Судта 2021 елның 5 декабрендә хөкем ителүченең Иске Тәрбит авылы мәдәният йорты бинасында исерек хәлдә булуы ачыклана, ул әлеге авылда яшәүчеләрдән 2 кәрәзле телефон һәм авыл мәдәният йортына караган «Acer» маркалы ноутбукны яшерен урлый.
Ир үз гаебен тулысынча таныган, урланган милек хуҗаларына кайтарылган.
Суд гаепле затка 15 мең сум күләмендә штраф рәвешендә җәза билгеләде.
Хөкем карары законлы көченә кермәгән.
Кайбыч районы прокуратурасы
Сафина Роза Зәмир кызы-прокурор ярдәмчесе
Алдакчыларда банклар клиентларын тавыш роботлары ярдәмендә телефон алдауның яңа ысулы барлыкка килде.
Әйтик, җинаятьчеләр тавыш роботлары ярдәмендә банк клиентларына шалтыраталар һәм, ышанычка кереп, аларга онлайн-банкта операция ясарга мөмкинлек бирә торган мәгълүматны алдап чыгаралар.
Алдау схемасы үзе болайрак күренә: затка банк клиентының шәхси кабинеты белән башкарылган шикле операцияләр турында хәбәр итүче банк роботыннан - ярдәмчесеннән шалтырату килә (кагыйдә буларак, сүз акчаларны күчерү, кредит рәсмиләштерү, шәхси кабинетка бәйләп куелган телефон номерын алыштыру турында бара).
Алга таба караклар тональ режимда операцияне раслауны сорыйлар, ә баш тарткан очракта банкның куркынычсызлык хезмәте псевдохезмәткәре белән кушыла, ул сөйләшүдә абонент мәгълүматларын алырга омтыла.
Соңгы вакытта гына район халкын алдауның 2 очрагын китерәм: 31.12.2021
Соңгы вакытта гына да район халкын алдауның 2 очрагын гына китерәм:
31.12.21 ОВДныд дежур частена Араслан авылында яшәүче бер ханым телефон аша билгесез затлар аны ялганлап «Россия Саклык банкы» ГАҖ банк картасыннан 52 мең сум акча урладылар.
17.01.22 Олы Подберезье авылында яшәүче бер кешене шулай ук телефон аша билгесез затлар ялганлап аның «АК БАРС БАНК» ГАҖ банк картасыннан 322 мең сум акча урлаганнар.
Кайбыч районы прокуратурасы искә төшерә:
банк хезмәткәрләре һәм аларның роботлаштырылган ярдәмчеләре гражданнарга шалтыратмый,
резерв счетлар юк;
әгәр туганыгыз бәлагә юлыкса, аның номеры буенча шалтыратырга кирәк;
Хөрмәтле гражданнар, әгәр сезгә хокук саклау органнары яки банкның куркынычсызлык хезмәте шалтыратса, күрсәтелгән бүлекчәнең кизү өлешенә яки ведомство офисы белән элемтәгә керегез һәм аларның чыннан да бу эшне эшләвен ачыклагыз.
Заманча технологияләр кулланып кылынган җинаятьләр сирәк ачыла һәм зыян күрүчеләргә зыян капланылмый.
Районда катлаулы эпидемиологик вәзгыятькә карамастан, гражданнарның хокукларын яклау зарурлыгы актуальлеген югалтмый. Бу вәзгыятьтә гражданнарны инфекция йоктырудан яклау буенча күрелә торган чаралар шикаять, прокуратура органнарына гариза белән мөрәҗәгать итәргә комачауламасмы, гражданнарның хокукларын һәм законлы мәнфәгатьләрен яклау буенча оператив чаралар күреләчәкме дигән сорау туарга мөмкин.
Җавап бер генә - комачауламыйлар. «Россия Федерациясе гражданнарының мөрәҗәгатьләрен карау тәртибе турында» 2006 елның 02 маендагы 59-ФЗ номерлы Федераль закон белән каралган прокуратура органнарына мөрәҗәгать итү хокукы тулы күләмдә гамәлгә ашырылачак.
Коррупцияне алга таба таратуны булдырмау (битлек кию, гражданнар күпләп җыела торган урыннарга барудан баш тарту) максатыннан чикләү чараларын үтәү зарурлыгы бары тик прокуратурага мөрәҗәгать иткәндә, үзеңне һәм якыннарыңны куркынычсызландыру өчен, үз гаризасыңны биргәндә үтәргә кирәк булачак тәртипкә генә төзәтмәләр кертә. Һәм бу тәртип әлеге бурычны күп яктан җиңеләйтә.
Гражданнарны шәхсән кабул итү, элеккечә үк, прокуратураның барлык органнарында да, прокуратура хезмәткәрләренең дә, гариза бирүчеләрнең дә (индивидуаль яклау чараларыннан файдаланып, мөмкинлеге булган очракта - пыяла бүлем аша, урынны, документларны дезинфекцияләүче чаралар белән эшкәртеп) куркынычсызлыкның өстәмә гарантияләрен үтәп көн саен уздырыла. Язма мөрәҗәгатьләр шулай ук килү һәм билгеләнгән тәртиптә карала.
Шуның белән бергә, таҗ инфекциясенең алга таба таралуын булдырмау максатларында, шул исәптән, ачык булмаган очракларда, гражданнарга дистанцион формалар кулланып прокуратура органнарына мөрәҗәгать итү хокукын гамәлгә ашыру тәкъдим ителә.
Өстәвенә, алар хәзер халыкның киң катламнарына арзанрак. Бу уңайдан прокуратураның түбәндәге электрон почтасы хәбәр итә: kaybich.prok@tatar.ru.
Прокуратурага электрон юл белән җибәрелгән мөрәҗәгатьләрне карау процедурасы почта аша кергән мөрәҗәгатьләрне карау процедурасыннан аерылмый. Алар барысы да теркәлү кергәннән соң 3 көн эчендә уза. Шуннан соң вәкаләтле хезмәткәр мөрәҗәгатьнең эчтәлеге белән алдан танышырга, аны прокуратура органнарында карауга кабул итү турында яки мөрәҗәгатьнең асылы буенча карарга вәкаләтле органга яңадан адреслау турында карар кабул итә. Әгәр элегрәк ул прокуратура органнарында каралмаган булса, мөрәҗәгать итүче башка органга яки түбәнгерәк прокуратурага мөрәҗәгать иткәндә, мөрәҗәгать итүче бу хакта атна дәвамында хәбәрнамә ала.
Үз мөрәҗәгатен Интернет аша җибәрү мөмкинлеге булмаганда, хокук бозу урынында прокурорның ашыгыч тыкшынуы таләп ителгәндә, гражданин аны алып килергә һәм корреспонденцияне кабул итү өчен прокуратура ишегендә урнаштырылган тартмага төшерергә мөмкин.
Законда каралган срокларга һәм аны карау тәртибенә мөрәҗәгать бирү ысулы, яклау һәм хокукларны торгызу буенча чаралар күрү йогынты ясамый.
Прокурор ярдәмчесе Сафина Р.З.
Татарстан Республикасы буенча Пенсия фонды Бүлекчәсе иминиятләштерүчеләргә иминиятләштерелгән затларның стажы турында еллык хисап формасын (СЗВ-СТАЖ) 2022 елның 1 мартыннан да соңга калмыйча Пенсия фондының территориаль органнарына тапшырырга кирәк, дип хәбәр итә.
Иминиятләштерелгән затларга пенсияләр билгеләү максатында стажны исәпкә алу өчен кирәкле СЗВ-СТАЖ формасы буенча белешмәләрне иминиятләштерүчеләр елга 1 тапкыр, хисап елыннан соң килүче елның 1 мартыннан да соңга калмыйча тапшыра. Иминиятләштерүче зат үзе иминиятләштергән һәр зат, шул исәптән салымнар һәм җыемнар турындагы Россия Федерациясе законнары нигезендә иминият взнослары исәпләнелә торган кертемнәргә гражданлык-хокукый характердагы килешүләр төзегән затлар өчен мәгълүматлар тапшырырга тиеш.
Телекоммуникация каналлары буенча отчетны иминиятләштерүчеләрдән Россия Пенсия фондының территориаль органнары ял һәм бәйрәм көннәрендә дә кабул итә.
Гамәлдәге кануннар нигезендә, хисапны билгеләнгән вакытта тапшырмаган, тулы яисә дөрес булмаган мәгълүматлар тапшырган өчен иминиятләштерүчеләргә һәр иминиятләштерелгән зат өчен 500 сум, электрон документлар рәвешендә белешмәләр тапшыру тәртибен үтәмәгән өчен - 1000 сум күләмендә финанс санкцияләре кулланыла. Моннан тыш, вазыйфаи затка штраф салынырга мөмкин.
«Эш бирүчеләргә уңайлы булсын өчен иминиятләштерүчеләрнең документларын тикшерү программасының актуаль “ПО ПД” версиясе Россия Пенсия фонды сайтының «Эш бирүчеләргә» - «Программа белән тәэмин итү» - «Иминиятләштерүчеләрнең документларын тикшерүне программалы тәэмин итү» бүлегендә урнаштырылган”, - дип билгеләп үтте Татарстан Республикасы буенча Пенсия фонды Бүлекчәсе идарәчесе Эдуард Вафин.
СЗВ-СТАЖ формасы буенча мәгълүматлар тапшыру тәртибе турындагы мәгълүматны Россия Пенсия фонды бердәм контакт-үзәгенең 8-800-6000-000 телефоны буенча алырга була
Пенсия фондының Татарстан Республикасы буенча Бүлекчәсе хәбәр иткәнчә, 2022 елның гыйнварыннан үз көченә кергән законнардагы үзгәрешләр нигезендә Пенсия фонды кайбер өлкән яшьтәге гражданнарның пенсияләрен автомат рәвештә пенсияләрнең яңа төренә күчерә, бу аларга пенсия күләмен арттырырга мөмкинлек бирәчәк. Сүз 80 яшьлек пенсионерлар - туендыручысын югалту сәбәпле пенсия алучылар турында бара.
Исегезгә төшерәбез, гамәлдә булган пенсия законнары җыелмасы буенча картлык буенча хезмәт пенсиясе алучы гражданнарга 80 яшь тулгач, аларга арттырылган фиксацияләнгән түләү билгеләнә, бу пенсиягә сизелерлек өстәмә булып тора. Закон бары тик иминият пенсияләре алучыларга гына кагылганга күрә, туендыручысын югалту сәбәпле пенсия алучылар алар өчен отышлырак булган пенсия төренә бары тик гариза буенча гына күчә иделәр.
"2022 елның гыйнварыннан Пенсия фонды белгечләре үзләре пенсия эше материаллары буенча мәгълүматны тикшерәчәк һәм мөстәкыйль рәвештә, 80 яшьлек гражданның пенсиясе арткан очракта, автомат режимда башка төргә күчерәчәкләр", - дип билгеләп үтте Татарстан Республикасы буенча Пенсия фонды Бүлекчәсе идарәчесе Эдуард Вафин.
Сорауларга җавапларны Бердәм Контакт-үзәкнең 8 800 6-000-000 номеры буенча алырга мөмкин (шалтырату бушлай).
Яңа туган баланың эшләмәүче әтисе яки әнисенә, яисә баланың опекунына, аны уллыкка яисә гаиләсенә тәрбиягә алучыга бала тугач бер тапкыр пособие түләнә. Быелга кадәр бу пособиене социаль яклау органнары билгели һәм түли иде. Бу хакта Россия Пенсия фондының Татарстан Бүлекчәсе хәбәр итә.
Әлеге төр түләүнең күләме 18886,32 сум тәшкил итә. Игезәкләр яисә берьюлы берничә бала туган очракта пособие аларның һәрберсенә түләнә.
Шунысын искәртү зарур, бу пособие әти-әнинең яисә аларны алмаштыручы затларның эш урыннары булмаган һәм бала туганнан соң 6 ай узганчы мөрәҗәгать иткән очракта гына Пенсия фонды аша түләнә.
Пособие алу өчен Пенсия фондының клиентлар белән эшләү хезмәтенә гариза белән мөрәҗәгать итергә кирәк.
Ярдәм чаралары турындагы сорауларга җавапны гражданнар белән хезмәттәшлек итүче Бердәм контакт-үзәкнең 8 800 6-000-000 телефоны аша алырга мөмкин (шалтырату түләүсез).
Россия Пенсия фондының сайтындагы гражданинның шәхси кабинеты аша дәүләт хезмәтләреннән, Пенсия фонды сервисларыннан файдаланыгыз!
Россия Пенсия Фондының Татарстан Республикасы буенча бүлекчәсенең контакт – үзәге 
8 800 600 0 357
Интернет-ресурслар pfr.gov.ru, sprrt.ru
8-960-088-30-74
Прокуратура аңлата.
Россия Федерациясе Хөкүмәтенең 08.09.1520 номерлы карары белән Россия Хөкүмәтенең 2022 елда кече эшмәкәрлек субъектларына карата планлы контроль (күзәтчелек) чараларын, планлы тикшерүләрне тыюга бәйле кайбер актларына үзгәрешләр кертелде.
Әмма бу кагыйдә кайбер искәрмәләрне күздә тота, аерым алганда: эшчәнлекләре һәм (яисә) объектлары гадәттән тыш югары һәм югары куркыныч категорияләренә кертелгән йә тиешле хәвеф-хәтәр классларына (категорияләренә) кертелгән, шулай ук аларга карата даими дәүләт контроле (күзәтчелек) режимы билгеләнгән затларны тикшерүләргә карата;
Тупас хокук бозу кылган өчен административ җәза билгеләү турында үз көченә кергән карар, йә лицензияне туктатып тору (бетерү) турында кабул ителгән карар турында һәм тикшерү тәмамланган датадан соң, тиешле карар (карар) чыгарылган, тикшерү тәмамланган көннән алып, 3 елдан азрак вакыт узган.
Шулай ук мәҗбүри аудит уздыручы аудиторлык оешмалары эшенең сыйфатына тышкы контроль; атом энергиясен файдалану өлкәсендә федераль дәүләт күзәтчелеге лицензиат таләпләре үтәлешен тикшерүләр дә гамәлдән чыгарылмый.
Кайбыч районы прокуратурасы аңлата
2022 елның 1 мартыннан Россия Федерациясе Хезмәт кодексына Хезмәт кодексының 216.2 маддәсе өстәлде, аның нигезендә һәр хезмәткәр аның эш урынында хезмәт шартлары һәм аны саклау турында мәгълүмат алуга хокуклы.
РФ ТК 261.2 маддәсенең 4 нче өлеше (ысуллар) һәм эш бирүче тарафыннан мәгълүмати материаллар урнаштыру буенча тәкъдимнәр, шулай ук мондый материалларның якынча исемлеге Россия Хезмәт министрлыгы тарафыннан раслана.
2022 елның 1 мартыннан эш бирүче тарафыннан мәгълүмат материалларын урнаштыру буенча тәкъдимнәр гамәлдә булачак, шул ук датадан РФ Хезмәт министрлыгының 2001 елның 17 гыйнварындагы 7 номерлы карары хезмәтне саклау кабинеты эшен оештыру һәм хезмәтне саклау почмагының эшен оештыру буенча тәкъдимнәрен раслау турында үз көчен югалткан дип таныла.
Элеккеләре белән чагыштырганда, яңа тәкъдимнәр заманчарак. Эш бирүчеләр мәгълүмат материалларын веб-сайтта урнаштыра, электрон почта аша тарата, онлайн-сораштырулар яки телефон интервьюлары, әңгәмәләр үткәрә алачак. Видеороматериалларны таратканда, онлайн-сораштырулар, телефон интервьюлары һәм әңгәмәләр үткәргәндә шәхси мәгълүматны яклау турындагы законнарны үтәргә кирәк.
Хезмәтне саклау кабинетын төзү хезмәткәрләрнең саны 50 һәм аннан да күбрәк булган эш бирүчеләргә (ә 100 һәм аннан да күбрәк түгел) тәкъдим ителә, ә хезмәткәрләрнең саны 50дән кимрәк (хәзер - 100 дән азрак) булган эш бирүчеләргә эш бирүчеләрнең аерым структур һәм башка аерымланган бүлекчәләрендә хезмәтне саклау почмагын булдыру тәкъдим ителә.
Кайбыч районы прокуратурасы аңлата
Банк карталарын урлау белән бәйле җинаятьләр саны арта бара.
Мондый җинаятьләрнең иҗтимагый куркынычының югары дәрәҗәсе аларның үзенчәлеге белән раслана - аларны махсус белемнәре булган һәм нәкъ менә криминаль максатларда техник чараларны кулланучы затлар гына эшли ала, бу гражданнарның милек хокукын гына түгел, банк серләрен дә бозуга китерә. Еш кына зыян күрүчеләр булып халыкның социаль яктан зәгыйфь катламнарының ышанычлы гражданнары: пенсионерлар, балигъ булмаганнар, эшсез калган һәм финанс кыенлыкларын кичерүче гражданнар тора.
Гражданнарга уяу булырга, шалтыратуларга һәм нинди дә булса бонусларны, товарларны көчләп тагарга, банк карталарын һәм телефоннарын куллану юлы белән түләүләр бирелмәскә кирәк.
Хәзерге вакытта IT-технологияләр кулланып кылына торган 9 төрле акча урлау формасы киң таралган:
1.Игъланнар сайтларын кулланып кылынган хәйләләр. Әлеге ысул белән җинаятьче белдерүләр сайтларында ("Авито", "Юла" һ.б.) нинди дә булса товарны сату яки мәҗбүри шарты өлешчә яки тулы түләү булган хезмәт күрсәтү турындагы мәгълүматны урнаштыра, шуннан соң акча урлана, урнаштырылган игълан блоклана.
2. Социаль челтәрләр битләрен вату белән бәйле урлаулар.
Күрсәтелгән очракта кулланучыларның акчаларын урлау "ВКонтакте", "Одноклассники", "Инстаграм" социаль челтәрләрендә ватылган битләрдән логиннар алу юлы белән яки аларның мөстәкыйль ватылуы, төрле сылтаулар астында, беренче чиратта, булган бәхетсезлек, "хыялга" акча җыю һ.б. белән бәйле социаль челтәрләрдә тормышка ашырыла.
3. Түләүле телефон номерлары белән бәйле урлаулар.
Бу очракта абонентка килеп чыккан бәхетсезлеккә бәйле рәвештә кәрәзле телефоннан күрсәтелгән номерга шалтырату, элемтә тарифы үзгәрү, элемтә белән проблемалар, банк картасыннан акча күчерү үтенече белән SMS-хәбәр килә. Мондый хәбәр килгән телефон номерына шалтыратуны гамәлгә ашырганда, абонент линиядә тоткарлана һәм аның мобиль счетыннан көтү вакыты дәвамында акча ала.
4. Интернет-кибетләр кулланып кылынган урлаулар. Җинаятьче берничә виртуаль номерны (күбесенчә 8-800-., 8-495-) терки һәм аларны контактлы товарлар сату буенча төзелгән Интернет-сайтта күрсәтә. Алга таба товар өчен түләүле акчаларны урлаган сатып алучылардан заказлар ала.
5. «Фишинга» кулланып кылынган урлаулар.
Почта һәм SMS-рассылкалар, реклама белдерүләре һ.б. ярдәмендә банк карталары счетларында акча алу өчен тәкъдим ителә торган банк оешмаларының рәсми сайтларының, Интернет мәйданчыкларының һәм кибетләрнең төгәл күчермәләре булган битләренә сылтамалар булган билгеле бер гамәлләрне башкару юлы белән интернет-мошенниклыкның иң киң таралган төрләреннән берсе булып тора.
6. Банк картасын блокировкадан төшерү яисә акчаларны юкка чыгаруны булдырмау сылтавы белән кылынган хәйләләр.
Абоненент яки виртуаль (8-800-... 8-495-...) номерлар зыян күрүченең телефонына шалтырата, банкның куркынычсызлык хезмәте хезмәткәре яки хокук саклау органы хезмәткәре булып тоела һәм банк картасыннан акчаларны санкцияләнмәгән рәвештә сызып ташлау, кредит алу, шикле операцияләр ясау омтылышы турында хәбәр итә, аларны булдырмау өчен банк картасының контроль күрсәткечләрен бирергә яки кирәкле операцияләрне башкару өчен банкоматка якын килергә сорый. Кайвакыт потенциаль корбанны яшәү урыны буенча почта тартмасына ышандыру өчен хокук саклау органнары исеменнән банк картасыннан урлау фактын тикшерү турында ялган хәбәрләр китерелә һ.б.
7. "Ялган" хокук саклау органнары хезмәткәрләре катнашында урлаулар.
Бу очракта абонентның телефонына хокук саклау органнары һәм прокуратура җитәкчеләренең берсе аның абонент счетын тулыландыру яки финанс характерындагы хезмәт күрсәтүне сорап мөрәҗәгать иткән зат шалтырата. Кагыйдә буларак, әлеге караклык ысулы эшкуарлык яисә башка гавами эшчәнлек белән шөгыльләнүче затларга юнәлдерелгән, алар, хокук саклау органнарына хөрмәт һәм ышаныч принцибына таянып, таләп ителгән акча суммаларын банк терминалы аша яки башка финанс хезмәтләре аша күчерәләр.
8. Бәхетсезлеккә эләккән туганына ярдәм сылтавы белән кылынган урлаулар.
Күрсәтелгән ысул белән зыян күрүченең стационар яки абонент номерына җинаятьче шалтырата, ул, туганы кыяфәте белән мөрәҗәгать итеп, бәлагә эләгүе турында хәбәр итә (юл-транспорт һәлакәте башкарды һәм кешене бәрдерде, кем беләндер сугышты һ.б.), шуннан соң трубканы полиция хезмәткәре булып торган башка кешегә тапшыра, ул аерым түләү өчен җинаять эше кузгатудан баш тарту турындагы мәсьәләне хәл итәргә тәкъдим итә.
9. Акчаларны ялгыш күчерү.
Бу очракта абонентка ике SMS-хәбәр килә, шуларның берсе аның исәбенә "мобиль тәрҗемә" хезмәте ярдәмендә акча күчерү, икенчесе - билгесез заттан операцияне хаталы кылу турында билгесез заттан акча кайтару үтенече белән. Чынлыкта зыян күрүче хисабына акча эшләми, алдакчыга үз финанслары күчерелә.
Алдакчылар игътибарыннан яңа коронавируслы инфекция барлыкка килү белән бәйле пандемия белән вәзгыять китмәде.
Шулай итеп, хокук саклау органнары җинаятьчеләр тарафыннан акча урлау фактларын теркәп бара Эпидемия вакытында булмаган период өчен компенсация исәпләү турында смс-уведомленияләр, аны алу өчен банкка шалтыратырга тәкъдим ителә; "лаборатория хезмәткәрләре" шалтыратуларының, үзизоляция режимын үтәү максатыннан, чыгу бригадасы тарафыннан сайлап алу өчен алдан түләү таләп ителә торган авырулар белән бәйле рәвештә түләүле анализны тапшыруның ашыгыч кирәклеге турында шалтыратулар үткәрү.
Ике очракта да зыян күрүчеләрнең банк картасының счеты турында белешмәләре ачыклана һәм аннан соң акчаларны күчереп яза.
Мондый төрдәге җинаятьләр кылганда кичекмәстән полиция органнарына мөрәҗәгать итәргә кирәк.
Кайбыч районы прокуратурасы аңлата
Россия Сәламәтлек саклау министрлыгының 13.10.2021 № 987н боерыгы белән бала туу турындагы таныклыкка яңа таләпләр кертелә.
2022 елның 1 мартыннан бала туу турында медицина таныклыгын электрон рәвештә алырга мөмкин.
Боерык нигезендә, мондый таныклык алучының ризалыгы белән электрон рәвештә формалаша, ул шулай ук электрон документ рәвешендә туу турында медицина таныклыгы эчтәлеген раслый торган кәгазь чыганакта документ әзерләүне соратырга хокуклы.
Шулай ук, таныклыкта, шул исәптән, мәҗбүри тәртиптә бала анасының, аның СНИЛС һәм ОМС полисының шәхесен раслаучы документ мәгълүматлары, шулай ук баланың фамилиясе күрсәтелә.
Моннан тыш, боерык белән туу турында медицина таныклыгын бирү тәртибе актуальләштерелде һәм мондый таныклык электрон документ формасында аның РЭМДда теркәлгән көнендә бердәм дәүләт хезмәтләре порталында ата-аналарның берсенең шәхси кабинетына җибәрү юлы белән бирелә дип каралган.
Документ ЗАГС органнары баланың тууын дәүләт теркәвенә алу өчен нигез булып тора.